- Τι είναι οι Κύστεις ωοθηκών;
Οι κύστεις ωοθηκών προέρχονται από τις ωοθήκες, είναι τις πιο πολλές φορές ωοθυλάκια τα οποία δεν ακολούθησαν τον κανονικό ρυθμό της αναπαραγωγικής διαδικασίας και έτσι δημιουργήθηκαν κύστεις, οι οποίες είναι γεμάτες με υγρό. Το μέγεθός τους μπορεί να είναι από μερικά εκατοστά έως και πάνω από 30 εκατοστά. Είναι συνήθως ακίνδυνες και απολύτως αθώες, όμως υπάρχει και η σπάνια περίπτωση όπου μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρές, είτε γιατί σπάνε είτε γιατί γίνονται καρκινογόνες.
- Πόσοι τύποι κύστεων ωοθηκών υπάρχουν;
Ο πιο συνηθισμένος τύπος κύστεων σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι οι λεγόμενες λειτουργικές κύστεις και αυτές είναι κυρίως:
Κύστεις Ωοθυλακίου
Είναι οι πιο συχνές κύστεις στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, όπου δημιουργούνται επειδή δεν έσπασε η «κύστη» που περιέχει φυσιολογικά το ωάριο (ωοθυλάκιο), όπως συμβαίνει κάθε μήνα στην ωορρηξία. Το μέγεθός τους δεν ξεπερνά τα 4 με 5 εκατοστά.
Δερμοειδείς Κύστεις
Οι Δερμοειδείς Κύστεις ή αλλιώς ώριμα κυστικά τερατώματα, είναι ένας συχνός όγκος που μπορεί να εμφανιστεί και στις δύο ωοθήκες ταυτόχρονα. Πρόκειται για τις κύστεις εκείνες οι οποίες, προέρχονται από εμβρυικά κύτταρα και περιέχουν δέρμα, οστίτη ιστό, τρίχες, λίπος, νύχια ή και δόντια. Το μέγεθός τους ποικίλει από 0,5 έως 40 εκατοστά και η ανάπτυξή τους ενδέχεται να είναι αργή.
Ενδομητριωσικές Κύστεις
Οι Ενδομητριωσικές Κύστεις ή αλλιώς σοκολατοειδείς κύστεις (λόγω του ότι το υγρό που περιέχουν μοιάζει με παχύρευστη σοκολάτα), είναι οι κύστεις οι οποίες εμφανίζονται σε γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση (βλ. εδώ). Είναι γνωστές επίσης ως αιμορραγικές κύστες, επειδή αποτελούνται από κύτταρα του ενδομητρίου, τα οποία από λάθος έχουν μεταναστεύσει και εμφυτευθεί στην ωοθήκη και κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου αιμορραγούν, προκαλώντας έτσι τις κύστεις. Το μέγεθός τους αρχικά είναι 2 με 3 εκατοστά, αλλά ενδέχεται να μεγαλώσουν κι’ άλλο. Οι κύστεις αυτές δεν απορροφούνται μόνες τους, γι’ αυτό και η αφαίρεσή τους θα πρέπει να είναι άμεση.
Κυσταδένωμα
Το κυσταδένωμα είναι κύστεις οι οποίες προέρχονται από το επιθηλιακό ιστό, από τα κύτταρα δηλαδή της εξωτερικής επιφάνειας της ωοθήκης. Περιέχουν συνήθως υγρό διαυγές, παχύρρευστο ή ζελατινώδες. Το μέγεθος του είναι μεγάλο, δεν υποχωρούν από μόνες τους γι’ αυτό και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή τους.
- Πώς μπορούν να διαγνωσθούν;
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν συμπτώματα, οι κύστεις μπορούν να διαγνωσθούν με μία επίσκεψη ρουτίνας στον γυναικολόγο, ο οποίος εξετάζοντας την κοιλιακή χώρα, μπορεί να διαπιστώσει και να ανιχνεύσει πιέζοντας τα ζωτικά όργανα, το σχήμα και το μέγεθος τους. Εάν κατά την ψηλάφηση διαπιστώσει ότι η μια ή ενδεχομένως και οι δύο ωοθήκες είναι διογκωμένες τότε θα σας προτείνει να κάνετε κάποιες εξετάσεις έτσι ώστε να επιβεβαιώσει ή όχι την παρουσία κύστεων. Οι εξετάσεις στις οποίες θα υποβληθείτε είναι ανώδυνες και απόλυτα ακριβείς, και είναι οι εξής:
- Διακολπικό υπερηχογράφημα
ο υπέρηχος θα μας δείξει με ακρίβεια τον αριθμό, τη θέση, το μέγεθος και το περιεχόμενο (διαυγές, αιματηρό, παχύρρευστο, μικτό) των κύστεων. - Doppler
Ενδεχομένως να σας προτείνει ο γιατρός να κάνετε την εξέταση αυτή, για να μπορέσει να κάνει τον έλεγχο της αγγείωσης της κύστης. - Αξονική ή Μαγνητική Τομογραφία
Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως ο γιατρός σας αποφασίσει να προβείτε στις εξετάσεις αυτές, για περισσότερη σιγουριά στη διάγνωσή του. - Αιματολογική Εξέταση για μέτρηση του CA125
Ενδεχομένως να σας ζητηθεί να κάνετε μια αιματολογική εξέταση έτσι ώστε να μας δείξει τα επίπεδα του CA125, όπου είναι ο χημικός παράγοντας ο οποίος θα δείξει τον κίνδυνο ή όχι για κακοήθεια της ωοθηκικής κύστης.
- Πώς αντιμετωπίζονται;
Οι Κύστεις Ωοθηκών, συνήθως υποχωρούν από μόνες τους σε ένα διάστημα λίγων εβδομάδων ή ενδεχομένως σε ένα διάστημα 2-3 κύκλων της περιόδου. Υπάρχουν όμως και κύστεις οι οποίες επιμένουν και δεν υποχωρούν από μόνες τους. Λόγω των πολλών και διαφορετικών τύπων που υπάρχουν, η αντιμετώπισή τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:
- Τον τύπο της ωοθηκικής κύστης,
- Το μέγεθος της ωοθηκικής κύστης,
- Τα συμπτώματα της ωοθηκικής κύστης
- Την ηλικία της γυναίκας και
- Το αν επιθυμεί ή όχι η γυναίκα να αποκτήσει παιδιά.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες κάνουν την κάθε περίπτωση ξεχωριστή, άρα και την αντιμετώπισή της.
Οι τρόποι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι κύστεις ωοθηκών:
- Η απλή παρακολούθηση
Αφού ο θεράπων ιατρός σας διαπιστώσει την ύπαρξη ωοθηκικής κύστης τότε σας ζητάει να επαναλάβετε μια ακόμη επίσκεψη σε εκείνον μετά το τέλος της περιόδου σας, έτσι ώστε να διαπιστώσει εάν η ωοθηκική κύστη έχει εξαφανιστεί ή όχι. - Αντισυλληπτικό χάπι
Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να συρρικνώσουν μια ωοθηκική κύστη, καθώς και να αποτρέψουν την εμφάνισή τους. Γι’ αυτό και λαμβάνονται από γυναίκες που εμφανίζουν συχνά κύστεις ωοθηκών ή έχουν πολυκυστικές ωοθήκες. - Χειρουργική Αφαίρεση
Υπάρχουν Κύστεις Ωοθηκών όπου επιμένουν και με το πέρας του χρόνου δεν συρρικνώνονται και γίνονται πιο μεγάλες, ή απεικονίζονται με ύποπτη όψη κατά το υπερηχογράφημα, άρα χρειάζεται να γίνει η λεγόμενη κυστεκτομή και αυτό γίνεται είτε: - Λαπαροσκοπικά
όπου αφαιρούνται οι κύστεις που είναι μικρές και έχουν καλή όψη είτε, - Λαπαροτομικά
όπου αφαιρούνται οι κύστεις που είναι μεγαλύτερες και υπάρχει υποψία για κακοήθεια.
Και στις δύο περιπτώσεις η αφαίρεση της ωοθηκικής κύστης γίνεται αφήνοντας τον υγιή ιστό των ωοθηκών ανέπαφο.